Zaverchand Meghani Essay in Gujarati – ઝવેરચંદ મેઘાણી અથવા ઝવેરચંદ કાલિદાસ મેઘાણી એક ભારતીય કવિ, લેખક, સમાજ સુધારક અને સ્વાતંત્ર્ય સેનાની હતા. તેમનો જન્મ 28 ઓગષ્ટ, 1896નાં રોજ તેમજ મૃત્યુ 9 માર્ચ, 1947નાં રોજ થયું હતું. તેઓ ગુજરાતી સાહિત્ય ક્ષેત્રે જાણીતું નામ છે. તેમનો જન્મ ચોટીલામાં થયો હતો, જ્યાં આ સાહિત્યિક વ્યક્તિ માટે સરકારી કોલેજનું નામ રાષ્ટ્રીય શાયર ઝવેરચંદ મેઘાણી કોલેજ, ચોટીલા રાખવામાં આવ્યું છે.
ઝવેરચંદ મેઘાણીનું જીવન કવન, નિબંધ (Zaverchand Meghani Essay in Gujarati)
મહાત્મા ગાંધીજીએ પોતે તેમને રાષ્ટ્રીય શાયર (રાષ્ટ્રીય કવિ)નું બિરુદ આપ્યું હતું. આ ઉપરાંત તેમને સાહિત્યમાં રણજિતરામ સુવર્ણ ચંદ્રક અને મહિદા પારિતોષિક જેવા ઘણા પુરસ્કારો મળ્યા હતા. તેમણે 100 થી વધુ પુસ્તકો લખ્યા છે. તેમનું પહેલું પુસ્તક રવીન્દ્રનાથ ટાગોરની વાર્તા-ઉ-કહાની નામનું કુરબાની ની કથા (શહીદની વાર્તાઓ) નામનું ભાષાંતર કાર્ય હતું જે સૌપ્રથમ ઈ. સ. 1922માં પ્રકાશિત થયું હતું.
તેમણે ગુજરાતી લોકસાહિત્યમાં બહોળા પ્રમાણમાં યોગદાન આપ્યું હતું. તેઓ લોક-કથાઓની શોધમાં ગામડે ગામડે ગયા અને એ તમામ અનુભવો એમણે ‘સૌરાષ્ટ્રની રસધાર’ના વિવિધ ગ્રંથોમાં પ્રકાશિત કર્યા. તેઓ જન્મભૂમિ જૂથના ફૂલછાબ અખબારના સંપાદક પણ હતા, જે રાજકોટથી હાલમાં પણ પ્રકાશિત થાય છે.
તેમના પુત્ર વિનોદ મેઘાણીએ કરેલા અનુવાદ સાથે તાજેતરમાં તેમના સૌરાષ્ટ્રની લોકવાર્તાઓના સંગ્રહનો એક નમૂનો અંગ્રેજીમાં પ્રકાશિત થયો છે. અત્યાર સુધી પ્રકાશિત થયેલા ત્રણ ગ્રંથોનું શીર્ષક એ નોબલ હેરિટેજ, એ શેડ ક્રિમસન અને રૂબી શેટર્ડ છે.
તેમની કવિતાઓ ગુજરાત બોર્ડની શાળાઓ (GSEB) માં અભ્યાસક્રમના ભાગ રૂપે શીખવવામાં આવે છે.
ઝવેરચંદ મેઘાણી જીવન પરિચય (zaverchand meghani nu jivan kavan in gujarati):-
| નામઃ | ઝવેરચંદ કાળીદાસ મેઘાણી |
| ઉપનામઃ | દ.સ.ણી., સાહિત્યયાત્રી, વિલાપી, તંત્રી, વિરાટ, શાણો |
| જન્મ તારીખઃ | 28 ઓગષ્ટ 1896 |
| જન્મ સ્થળઃ- | ચોટીલા, બોમ્બે પ્રેસિડેન્સી, બ્રિટિશ ભારત (હાલ સુરેન્દ્રનગર જિલ્લો) |
| પિતાનું નામઃ | કાળીદાસ મેઘાણી |
| માતાનું નામઃ | ધોલીમા મેઘાણી |
| પત્નીનું નામઃ | દમયંતી મેઘાણી, ચિત્રાદેવી મેધાણી |
| વ્યવસાયઃ | કવિ, નાટ્યલેખક, સંપાદક, લોકવાર્તાકાર |
| શિક્ષણઃ | બી.એ. વિથ સંસ્કૃત ભાષા |
| પુરસ્કારોઃ | રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક (૧૯૨૮) |
| મૃત્યુઃ | 9 માર્ચ 1947 (ઉંમર 50) બોટાદ, બોમ્બે પ્રેસિડેન્સી, બ્રિટિશ ભારત |
ઝવેરચંદ મેઘાણીનો જન્મ ગુજરાતના ચોટીલામાં કાલિદાસ અને ધોલીમા મેઘાણીને ત્યાં થયો હતો. તેમના પિતા કાલિદાસ પોલીસ દળમાં કામ કરતા હતા અને તેથી ઘણી વખત નવી જગ્યાએ બદલી કરવામાં આવતા હતા જેના કારણે ઝવેરચંદનું મોટાભાગનું શિક્ષણ રાજકોટમાં થયું હતું.
તેમને બે ભાઈઓ લાલચંદ અને પ્રભાશંકર હતા. તેમણે 24 વર્ષની ઉંમરે દમયંતી નામની છોકરી સાથે લગ્ન કર્યા હતા અને તેમની પત્નીના અવસાન પછી, તેમણે 36 વર્ષની ઉંમરે ચિત્રાદેવી સાથે બીજી વખત લગ્ન કર્યા હતા. તેમને 9 બાળકો હતા જેમાંથી 3 ઈન્દુ, પદ્મલા અને મુરલી નામની છોકરીઓ હતી, જ્યારે 6 છોકરાઓ, એટલે કે મહેન્દ્ર, મસ્તાન, નાનક, વિનોદ, જયંત અને અશોક હતા.
પ્રારંભિક જીવન:-
તેઓ સાદું અને શાંત જીવન જીવતા હતા અને તેમની સાદગીએ તેમના કોલેજના સાથીઓને તેમને રાજા જનક કહેવા માટે પ્રેરિત કર્યા હતા.
તે સામાન્ય રીતે સફેદ લાંબો કોટ, ઘૂંટણ સુધી સારી રીતે પહોંચતી ધોતી અને સામાન્ય રીતે તેના માથાની આસપાસ બાંધેલી પાઘડી પહેરતા હતા. તેમણે ઈ. સ.1912માં તેમનું મેટ્રિક પૂરું કર્યું અને ઈ. સ.1917માં તેમનું બી.એ. પૂર્ણ કર્યું. ત્યારબાદ તેમણે કોલકાતામાં તેમની કારકિર્દીની શરૂઆત કરી.
ઈ. સ.1918માં પર્સનલ આસિસ્ટન્ટ તરીકે જીવનલાલ એન્ડ કંપનીમાં જોડાયા અને તેમના સાથીદારો અને કામદારો તેમને પ્રેમથી ‘પઘડી બાબુ’ તરીકે ઓળખતા હતા. તેમને ટૂંક સમયમાં જ ક્રાઉન એલ્યુમિનિયમના બેલુર ખાતેની કંપનીના ફેક્ટરીના મેનેજર તરીકે બઢતી આપવામાં આવી. ઈ. સ.1919માં તેઓ ચાર મહિનાના પ્રવાસ માટે ઈંગ્લેન્ડ ગયા હતા. ભારત પાછા આવ્યા પછી, તેમણે અઢી વર્ષ સુધી કોલકાતામાં કામ કરવાનું ચાલુ રાખ્યું. બાદમાં, તેઓ સૌરાષ્ટ્ર પરત ફર્યા અને ઈ. સ. 1922માં રાજકોટ ખાતેના સાપ્તાહિક સૌરાષ્ટ્રના તંત્રી મંડળમાં જોડાયા.
સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામમાં યોગદાન:-
ઈ. સ. 1930માં, બ્રિટિશ રાજ સામેની આઝાદીની લડતમાં ભાગ લઈ રહેલા ભારતના યુવાનોને પ્રેરણા આપવા માટે ગીતો ધરાવતાં પુસ્તક ‘સિંધુડો’ લખવા બદલ તેમને 2 વર્ષની જેલની સજા ફટકારવામાં આવી હતી. આ સમય દરમિયાન જ તેમણે ગોળમેજી પરિષદ માટે ગાંધીજીની લંડન મુલાકાત પર આધારિત કાવ્ય ત્રિપુટી લખી હતી. આ સમયગાળા દરમિયાન, તેમણે સ્વતંત્ર રીતે ટૂંકી વાર્તાઓ લખવાનું પણ શરૂ કર્યું અને ફૂલછાબ મેગેઝિનના સંપાદક તરીકે સેવા આપી.
એમણે લખેલ જીવનચરિત્ર:-
- એની બેસન્ટ-1927
- હંગેરી નો તારણહાર-1927
- નરવીર લાલાજી-1927
- સત્યવીર શ્રદ્ધાનંદ-1927
- સોરઠી સંતો-1928
- પુરાતન જ્યોત −1938
- ઠક્કર બાપા-1939
- અકબર ની યાદ-1942
- આપનુ ઘર-1942
- પંચ વારસના પંખીડા-1942
- મારાલાના રૂધિર-1942
- આપના ઘરની વધૂ વાતો-1943
- દયાનંદ સરસ્વતી-1944
- માણસાઈનાં દીવા – પાટણવાડિયા કોમના બહારવટિયા–લૂંટારુઓના જીવન પર આધારિત રવિશંકર મહારાજના મુખેથી સાંભળેલ અનુભવોનું પુસ્તક.
- સંત દેવીદાસ-1946
- વસંત-રજબ સ્મારક ગ્રંથ-1947
અન્ય પુસ્તકો:-
- સૌરાષ્ટ્રની રસધાર
- સોરઠી બહારવટિયા
- સોરઠી સંતવાણી
- દાદાજીની વાતો
- કંકાવટી
- રઢિયાળી રાત
- ચૂંદડી
- હાલરડાં
- ધરતીનું ધાવણ
- લોકસાહિત્યનું સમાલોચન
- યુગવંદના
- તુલસીક્યારો
- વેવિશાળ
- બોળો
- કિલ્લોલ
- વેણીના ફૂલ
- સમરાંગણ
- સોરઠ તારા વહેતા પાણી.
અવસાન:-
9 માર્ચ 1947નાં દિવસે, 50 વર્ષની ઉંમરે, હ્રદય રોગના હુમલામાં તેમના બોટાદ સ્થિત નિવાસસ્થાને તેમનું મૃત્યુ થયું.
સન્માન:-
ભારતીય ટપાલ વિભાગ દ્વારા 14 સપ્ટેમ્બર 1999ના રોજ તેમના માનમાં ટપાલ ટિકિટ બહાર પાડવામાં આવી હતી.
નોંધ:- જમાના સાથે ચાલવા સૌરાષ્ટ્ર ની રસધાર ની ઓડીયો બુકો બહાર પાડી ને નેટ પર તેને free ઉપયોગ માટે મુકી છે, આ લીંક ને save કરી રાખો અને શક્ય હોય તેટલા ચાહકો ને મોકલો.. જેને વાંચવા નો કંટાળો આવતો હોય કે વાંચી ન શકતા હોય તેમના માટે આશીર્વાદ રુપ સ્વરુપે આ પુસ્તકો આવ્યા છે..
ઝવેરચંદ મેઘાણીની સૌરાષ્ટ્રની રસધારના બધા ભાગ ઇ-બુક અને ઓડિયો સ્વરૂપે ઉપલબ્ધ છે…
હવે ઘરે બેઠા સાંભળો… ખુબ જ રસપ્રદ વાતો –
- ભાગ 1- w.wiki/4j9
- ભાગ 2- w.wiki/LaL
- ભાગ 3- w.wiki/LaK
- ભાગ 4- w.wiki/6Fq
- ભાગ5- w.wiki/7Ru
ઘરે બેઠા વાંચો. વધુમાં વધુ લોકો સુધી પહોંચાડો. જુની અસલ કાઠિયાવાડ ની વાતો,
અચુક સાંભળો – ખુબ જ સુંદર કામ કયુઁ છે.. આ વિચાર કરનાર ને લાખ લાખ અભિનંદન સહ શુભેચ્છા
લેખિકા:- શ્રીમતી સ્નેહલ રાજન જાની
આ પણ વાંચો:-
- રવિશંકર મહારાજનો જીવનપરિચય
- સંત કબીર સાહેબનો પરિચય
- સંત તુકારામનું જીવનચરિત્ર
- નરસિંહ મહેતા વિશે માહિતી
- સ્વામી વિવેકાનંદ જીવન અને સંદેશ
આશા રાખુ છું કે આપને ઝવેરચંદ મેઘાણીનું જીવન કવન, નિબંધ (Zaverchand Meghani Essay in Gujarati) વિશેનો લેખ ખુબ જ ગમ્યો હશે. અમે આવા મહાન વ્યકિતઓના જીવન ચરિત્રો વિશે રોચક માહિતી અમારા બ્લોગ ૫ર પ્રકાસિત કરતા રહીશુ જો તમને ખરેખર કંઇક નવુ જાણવા મળ્યુ હોય અને આ લેખ ઉ૫યોગી બન્યો હોય તો તમારા મિત્રો સાથે શેયર કરવાનુ ભુલશો નહી. તમારી એક કોમેન્ટ, લાઇક અને શેયર અમને અવનવી માહિતી લખવા માટે પ્રેરકબળ પુરૂ પાડે છે.