સમાન નાગરિક ધારો નિબંધ (Uniform Civil Code Essay in Gujarati)

લગ્ન, વારસો, ભરણપોષણ, બાળ કસ્ટડી, ઉત્તરાધિકાર, દત્તક, વગેરે પાસાઓના સંચાલિત માટે હાલમાં ભારતમાં વિવિધ ધાર્મિક સમુદાયો માટે કરતા જુદા જુદા કાયદા છે. સંંક્ષિપ્તમાં વાત કરીએ તો યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ (યુસીસી), વ્યક્તિગત બાબતોને સંચાલિત કરતા કાયદાના સમગ્ર જૂથમાંથી ધર્મને અલગ કરવાનો પ્રયાસ કરે છે. UCC ની માંગ-જેનો અર્થ એ છે કે બિનસાંપ્રદાયિક નાગરિક કાયદાઓના એક સમૂહ હેઠળ તમામ વર્તમાન ‘વ્યક્તિગત કાયદાઓ’ ને એકીકૃત કરવા જે ભારતના તમામ નાગરિકોની ધાર્મિક માન્યતાને ધ્યાનમાં લીધા વિના લાગુ પડશે. આ કાયદાની માંગ આઝાદી પૂર્વેના યુગની લાંબા સમયથી ચાલતી આવી છે. પરંતુ વર્ષોથી, કેટલીક ઉગ્ર ચર્ચાઓ પછી તેને હંમેશા છાવરવામાં આવી છે.

સમાન નાગરિક ધારો (યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ)ની ઉત્પત્તિ

UCC ની ઉત્પત્તિ વસાહતી ભારતમાં થઇ હતી જ્યારે બ્રિટિશ સરકારે 1835માં તેનો અહેવાલ રજૂ કર્યો હતો જેમાં ગુનાઓ, પુરાવાઓ અને કરારો સંબંધિત ભારતીય કાયદાના કોડિફિકેશનમાં એકરૂપતાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો. પરંતુ તેણે ખાસ ભલામણ કરી હતી કે હિંદુઓ અને મુસ્લિમોના અંગત કાયદાઓને આવા સંહિતામાંથી બાકાત રાખવા જોઈએ.

UCC એ વ્યક્તિગત કાયદા બનાવવા અને તમામ નાગરિકોને સમાન રીતે લાગુ કરવા માટેનો પ્રસ્તાવ છે. બંધારણની કલમ 44 જણાવે છે કે રાજ્ય સમગ્ર ભારતમાં નાગરિકો માટે UCC સુરક્ષિત કરવાનો પ્રયાસ કરશે.હાલમાં, વિવિધ સમુદાયોના અંગત કાયદાઓ તેમના ધાર્મિક ગ્રંથો દ્વારા સંચાલિત થાય છે. વ્યક્તિગત કાયદો જાહેર કાયદાથી અલગ છે અને તેમાં લગ્ન, છૂટાછેડા, વારસો, દત્તક લેવા અને ભરણપોષણનો સમાવેશ થાય છે.

બંધારણની કલમ 25-28 માત્ર વ્યક્તિઓને જ નહીં પરંતુ ધાર્મિક જૂથોને પણ ધાર્મિક સ્વતંત્રતાના અધિકારની ખાતરી આપે છે. તે રાજ્યથી અપેક્ષા રાખે છે કે રાષ્ટ્રીય નીતિઓ ઘડતી વખતે નિર્દેશાત્મક સિદ્ધાંતો અને સામાન્ય કાયદો લાગુ કરે. અંગત કાયદાઓ સૌપ્રથમ રાજ દરમિયાન મુખ્યત્વે હિન્દુઓ અને મુસ્લિમો માટે ઘડવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ સમુદાયના નેતાઓના વિરોધના ડરથી, અંગ્રેજોએ પ્રદેશમાં વધુ દખલગીરી કરવાનું ટાળ્યું. આઝાદી પછી, બૌદ્ધો, હિંદુઓ, જૈનો અને શીખો માટે મોટાભાગે સંહિતાબદ્ધ અને સુધારેલા અંગત કાયદાઓ રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા. જો કે, તેણે મુસ્લિમો, ખ્રિસ્તીઓ અને પારસીઓને મુક્તિ આપી.

સમાન નાગરિક ધારો (યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ) શું કરશે?

એક સમાન નાગરિક સંહિતા સૂચવે છે કે સમાજના તમામ સભ્યો, ધર્મને અનુલક્ષીને, રાષ્ટ્રીય નાગરિક સંહિતા હેઠળ સમાન રીતે વર્તે છે જે બધાને સમાન રીતે લાગુ કરવામાં આવશે. તેઓ વારસા, છૂટાછેડા, દત્તક, લગ્ન, બાળ સમર્થન અને મિલકત ઉત્તરાધિકાર જેવા વિષયોને સંબોધિત કરે છે. તે એવી ધારણા પર આધારિત છે કે આધુનિક સંસ્કૃતિમાં કાયદો અને ધર્મ વચ્ચે કોઈ સંબંધ નથી.

સમાન નાગરિક ધારો (યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ)ના ફાયદા શું છે?

સમગ્ર દેશમાં સમાન નાગરિક સંહિતા લાગુ થવાથી દેશમાં લિંગ ભેદભાવ દૂર થઈ શકશે. ઉદાહરણ તરીકે, વિવિધ ધર્મો અનુસાર, વારસો, લગ્ન વગેરે પુરુષપ્રધાન છે. આઝાદીના આટલા વર્ષો પછી પણ દેશની મહિલાઓ સમાનતા માટે લડી રહી છે.
UCC ની રચના રાષ્ટ્રીય એકીકરણને પ્રોત્સાહન આપશે. આપણા દેશમાં વિવિધ સાંસ્કૃતિક મૂલ્યો હોવા છતાં, લિંગ, જાતિ, સંપ્રદાય વગેરેને ધ્યાનમાં લીધા વિના એકીકૃત વ્યક્તિગત કાયદો રાષ્ટ્રીય એકતાને પ્રોત્સાહન આપશે.
આપણું બંધારણ સ્પષ્ટપણે જણાવે છે કે ભારત એક સાર્વભૌમ, સમાજવાદી, બિનસાંપ્રદાયિક રાજ્ય છે. પરંતુ હવે પ્રશ્ન એ સામે આવી રહ્યો છે કે યુસીસીના અમલ વિના ભારતના નાગરિકો વાસ્તવિક બિનસાંપ્રદાયિકતા નો આનંદ માણી શકશે. આઝાદીના આટલા વર્ષો પછી પણ જુદા જુદા ધર્મો માટે અલગ અલગ અંગત કાયદા અસ્તિત્વમાં છે.
એકવાર સમગ્ર દેશમાં UCC ની રચના થઈ જશે, ભારત આ સદીમાં વધુ એક સામાજિક સુધારણામાંથી પસાર થશે. ઉદાહરણ તરીકે, ભારતીય સંદર્ભમાં, મુસ્લિમ મહિલાઓને લગ્ન, છૂટાછેડા વગેરે સંબંધિત અંગત કાયદાઓનો ઇનકાર કરવામાં આવે છે. તેનાથી વિપરીત, પાકિસ્તાન, બાંગ્લાદેશ, તુર્કી, મોરોક્કો વગેરે જેવા વિવિધ મુસ્લિમ દેશોમાં મહિલાઓ કોડીફાઇડ પર્સનલ લોનો લાભ મળે છે. તેથી UCC ના અમલ પછી ભારતીય મહિલાઓ [ખાસ કરીને મુસ્લિમ, ખ્રિસ્તી વગેરે]ને પણ કોડીફાઈડ પર્સનલ લોનો લાભ મળશે. આથી, તે સમગ્ર દેશમાં વધુ એક સામાજિક સુધારણા તરફ એક પગલું છે.

સમાન નાગરિક ધારો (યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ)ના ગેરફાયદા?

ભારત ધર્મ, વંશીયતા, જાતિ વગેરેમાં વિવિધતા ધરાવતો દેશ છે. તેથી સાંસ્કૃતિક વિવિધતાને કારણે લગ્ન જેવા અંગત મુદ્દાઓ માટે એકસમાન નિયમ હોવું વ્યવહારીક રીતે શક્ય નથી. દરેક સમુદાયને તેની વર્ષો -જૂની પરંપરા બદલવા માટે સમજાવવું પણ મુશ્કેલ છે
ધાર્મિક લઘુમતીઓ UCC ને તેમના ધાર્મિક સ્વતંત્રતાના અધિકારો પર અતિક્રમણ તરીકે જુએ છે. તેમને ડર છે કે તેમની પરંપરાગત ધાર્મિક પ્રથાઓ બહુમતી ધાર્મિક સમુદાયના નિયમો દ્વારા બદલવામાં આવશે.
બંધારણમાં પોતાની પસંદગીના ધર્મની સ્વતંત્રતાના અધિકારની જોગવાઈ છે. UCC તે અધિકારનું ઉલ્લંઘન કરશે તેવી વિવિધ ધાર્મિક સમુદાયોને ચિંતા છે.
UCC કાયદો બનાવતી વખતે વિવિધ વ્યક્તિગત કાયદાઓમાંથી આધાર લઈને, દરેકમાં ક્રમશઃ ફેરફાર કરીને, ન્યાયિક ઘોષણાઓ જારી કરીને, લિંગ સમાનતાની ખાતરી આપીને અને લગ્ન, જાળવણી, દત્તક અને ઉત્તરાધિકાર પર વ્યાપક અર્થઘટન અપનાવીને કાયદો બનાવવો જોઈએ. માનવ સંસાધનોની દ્રષ્ટિએ આ પડકારજનક કાર્યો છે. વધુમાં, સરકારે બહુમતી અને લઘુમતી સમુદાયો સાથે વ્યવહાર કરતી વખતે દરેક તબક્કે સંવેદનશીલ અને ન્યાયી બનવું જોઈએ. નહિંતર, તે સાંપ્રદાયિક હિંસા તરફ દોરી શકે છે.

નોંધ- આ લેખ માત્ર શૈક્ષણિક હેતુથી વૈચારીક રીતે તૈયાર કરવામાં આવેલ છે. તેને સમાન નાગરિક ધારોના મુળ સ્વરૂપ સાથે કોઇ સંબંધ નથી. સમાન નાગરિક ધારોના અર્થઘટન માટે અમે તમને વિવિધ સરકારી અધિકારીત વેબસાઇટ મારફત વધુ માહિતી મેળવવા અનુરોધ કરીએ છીએ.

આ ૫ણ વાંચો:-

હુ આશા રાખુ છું કે તમને અમારો સમાન નાગરિક ધારો નિબંધ (Uniform Civil Code Essay in Gujarati) લેખ ખુબ જ ગમ્યો હશે. આવા અનેક ગુજરાતી નિબંધ અમે અમારા બ્લોગ ૫ર મુકેલ છે તે વાંચવાનું ચુકતા નહી. જો તમને ખરેખર આ લેખ ઉ૫યોગી બન્યો હોય તો તમારા મિત્રો સાથે શેયર કરવાનુ ભુલશો નહી.

સમાન નાગરિક ધારો નિબંધ (Uniform Civil Code Essay in Gujarati)